ปริจเฉทที่ ๑ ชื่อจิตตสังคหวิภาค
หน้าที่
: 1 2
3 4 5 6 7
8 9 10 11 12
13 14 15 16 17
18 19 20 21 22
23 24 25
26 27 28 29 30 31 32
33 34 35 36 37 38 39
40 41 42 43 44 45 46
47 48 49 50
51 52 53 54 55 56 57
58 59 60 61 62 63 64
65 66 67 68 69 70 71
72 73 74 75
76 77 78 79 80 81
82 83 84 85 86 87 88 89
90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100
101 102 103 104 105 106 107 108
109 110 111 112 113 114 115 ค้นหาหัวข้อธรรม
อเหตุกกุสลวิบากจิต
เป็นจิตที่เป็นผลของกุสลกรรม
เป็นผลของฝ่ายดีฝ่ายบุญกุสล
ที่ได้กระทำสั่งสมมาแต่อดีต
จึงได้มารับผลเป็น
อเหตุกกุสลวิบากจิต
อันเป็นผลที่ดี มี ๘ ดวงดังนี้
๑. อุเปกขาสหคตัง กุสลวิปากัง
จักขุวิญญาณัง
จิตเกิดพร้อมด้วยความเฉย ๆ
เป็นผลของกุสล เห็นรูปที่ดี
๒. อุเปกขาสหคตัง กุสลวิปากัง
โสตวิญญาณัง
จิตเกิดพร้อมด้วยความเฉย ๆ
เป็นผลของกุสล ได้ยินเสียงที่ดี
๓. อุเปกขาสหคตัง กุสลวิปากัง
ฆานวิญญาณัง
จิตเกิดพร้อมด้วยความเฉย ๆ
เป็นผลของกุสล ได้กลิ่นที่ดี
๔. อุเปกขาสหคตัง กุสลวิปากัง
ชิวหาวิญญาณัง
จิตเกิดพร้อมด้วยความเฉย ๆ
เป็นผลของกุสล ได้รสที่ดี
๕. สุขสหคตัง กุสลวิปากัง
กายวิญญาณัง
จิตเกิดพร้อมด้วยสุขเวทนา
เป็นผลของกุสล
กายได้สัมผัสถูกต้องสิ่งที่ดี
๖. อุเปกขาสหคตัง กุสลวิปากัง
สัมปฏิจฉันจิตตัง
จิตเกิดพร้อมด้วยความเฉย ๆ
เป็นผลของกุสล รับอารมณ์ทั้ง ๕
ที่ดี
๗. อุเปกขาสหคตัง กุสลวิปากัง
สันตีรณจิตตัง
จิตเกิดพร้อมด้วยความเฉย ๆ
เป็นผลของกุสล
พิจารณาอารมณ์ทั้ง ๕ ที่ดี
๘. โสมนัสสหคตัง กุสลวิปากัง
สันตีรณจิตตัง
จิตเกิดพร้อมด้วยโสมนัสเวทนาเป็นผลของกุสล
พิจารณาอารมณ์ทั้ง ๕ ที่ดี
อเหตุกกุสลจิตดวงที่ ๑-๔
เกิดพร้อมกับอุเบกขาเวทนา
คือความเฉย ๆ อย่างเดียว
ไม่รู้สึกเป็นสุข (เป็นการกระทบกันระหว่างอุปาทายรูปกับอุปาทายรูป)
ส่วนอเหตุกกุสลวิบากจิต ดวงที่ ๕
เกิดพร้อมด้วยสุขเวทนา
เพราะกายวิญญาณเกิดขึ้นโดยอาศัยการกระทบกันระหว่างมหาภูตรูป(คือความแข็ง
ความร้อน) กับอุปาทายรูป (คือกายปสาท)
จึงรู้สึกเป็นสุขเวทนากับกายปสาทขึ้น
อนึ่ง อเหตุกกุสลวิบากจิต
มีมากกว่า อกุสลวิบากจิต ๑ ดวง
คือโสมนัสสันตีรณจิต
ซึ่งทางฝ่ายอกุสลวิบากจิตไม่มีโทมนัสสันตีรณจิตเป็นคู่กันเหมือน
๗ คู่ข้างต้นนั้น
ก็เพราะโทมนัสเป็นโทสะ
เมื่อเกิดโทสะต้องมีโมหะหนุน
จึงเป็นการมีเหตุประกอบ คือ
โทสเหตุ กับโมหเหตุ
ถ้าเข้าประกอบก็มิใช่ อเหตุกจิต
ด้วยเหตุนี้ทางด้านอกุสลวิบากจิตจึงไม่มีโทมนัสสันตีรณจิต
จัดทำโดย มูลนิธิอภิธรรมมูลนิธิ
