ปริจเฉทที่ ๑ ชื่อจิตตสังคหวิภาค
หน้าที่
: 1 2
3 4 5 6 7
8 9 10 11 12
13 14 15 16 17
18 19 20 21 22
23 24 25
26 27 28 29 30 31 32
33 34 35 36 37 38 39
40 41 42 43 44 45 46
47 48 49 50
51 52 53 54 55 56 57
58 59 60 61 62 63 64
65 66 67 68 69 70 71
72 73 74 75
76 77 78 79 80 81
82 83 84 85 86 87 88 89
90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100
101 102 103 104 105 106 107 108
109 110 111 112 113 114 115 ค้นหาหัวข้อธรรม
โลกุตตรจิตอย่างพิสดาร
โลกุตตรจิตอย่างพิสดาร
คือโลกุตตรจิตอย่างย่อ ๘ ดวง
แจกไปตามฌานที่ได้ที่ถึงซึ่งมีอยู่
๕ ฌานนั้นเช่น โสดาปัตติมัคคจิต ๑
ดวง สามารถได้ปฐมฌาน ๑
ได้ทุติยฌาน ๑ ได้ตติยฌาน ๑
ได้จตุตถฌาน ๑ และปัญจมฌาน ๑
รวมเป็น ๕ ฌาน หรือ ๕ ชั้น
ดังนั้นโสดาปัตติมัคคจิตที่ประกอบด้วยฌาน
ก็มี ๕ ดวง
มัคคจิตโดยย่อมี ๔ ดวง
ประกอบด้วยฌาน ๕ ชั้น
จึงมีมัคคจิตโดยพิสดารเป็น ๒๐
ดวง
เฉพาะมัคคจิตโดยย่อ ๔
ดวงซึ่งแม้จะมิใช่จิตที่ประกอบด้วยฌาน
แต่ก็ถือว่าเป็นปฐมฌานด้วย
อนึ่ง
มัคคจิตนี้ก็ไม่ได้แจกไปตามอรูปฌานอีก
๔ ฌานนั้นด้วย
ก็เพราะเหตุว่าอรูปฌานทั้ง ๔
นั้นนับเป็นปัญจมฌาน
ด้วยว่ามีองค์ฌานเพียง ๒ คือ
อุเบกขากับเอกัคคตาเท่ากัน
และเหมือนกันกับรูปาวจรปัญจมฌาน
เป็นแต่อารมณ์ต่างกันเท่านั้นเอง
ส่วนองค์ฌานคงเท่ากัน
ดังนั้นจึงนับว่าฌานทั้ง ๙ ฌาน
มีเพียง ๕ ชั้น
ด้วยเหตุนี้มัคคจิต ๔ ดวง
จำแนกไปตามฌาน ๕ ชั้น จึงเป็น ๒๐
ดวง
โดยทำนองเดียวกัน ผลจิตโดยย่อ ๔
ดวง
เมื่อจำแนกไปตามฌานที่ได้ที่ถึงซึ่งมี
๕ ชั้น จึงเป็นผลจิตอย่างพิสดาร
๒๐ ดวง
รวมมัคคจิตอย่างพิสดาร ๒๐ ดวง
กับผลจิตอย่างพิสดาร ๒๐ ดวง
จึงเป็นโลกุตตรจิตอย่างพิสดาร
๔๐ ดวง
จัดทำโดย มูลนิธิอภิธรรมมูลนิธิ
