ปริจเฉทที่ ๑ ชื่อจิตตสังคหวิภาค
หน้าที่
: 1 2
3 4 5 6 7
8 9 10 11 12
13 14 15 16 17
18 19 20 21 22
23 24 25
26 27 28 29 30 31 32
33 34 35 36 37 38 39
40 41 42 43 44 45 46
47 48 49 50
51 52 53 54 55 56 57
58 59 60 61 62 63 64
65 66 67 68 69 70 71
72 73 74 75
76 77 78 79 80 81
82 83 84 85 86 87 88 89
90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100
101 102 103 104 105 106 107 108
109 110 111 112 113 114 115 ค้นหาหัวข้อธรรม
จำแนกโลกุตตรจิตโดยองค์ฌาน
โลกุตตรจิต ๘ ดวงนั้น
เมื่อจำแนกออกไปตามจำนวนองค์ฌานที่ประกอบแล้ว
ก็ได้ ๕ ประเภท คือ
ประเภทที่ ๑ โลกุตตรจิต ๘ ดวง
มีองค์ฌานประกอบ ๕ องค์ ได้แก่
วิตก วิจาร ปีติ สุข เอกัคคตา (คือ
โลกุตตรจิตที่ประกอบด้วยปฐมฌาน)
ประเภทที่ ๒ โลกุตตรจิต ๘ ดวง
มีองค์ฌานประกอบ ๔ องค์ ได้แก่
วิจาร ปีติ สุข เอกัคคตา (คือ
โลกุตตรจิตที่ประกอบด้วยทุติยฌาน)
ประเภทที่ ๓ โลกุตตรจิต ๘ ดวง
มีองค์ฌานประกอบ ๓ องค์ ได้แก่
ปีติ สุข เอกัคคตา (คือ
โลกุตตรจิตที่ประกอบด้วยตติยฌาน)
ประเภทที่ ๔ โลกุตตรจิต ๘ ดวง
มีองค์ฌานประกอบ ๒ องค์ ได้แก่
สุข เอกัคคตา (คือ
โลกุตตรจิตที่ประกอบด้วยจตุตถฌาน)
ประเภทที่ ๕ โลกุตตรจิต ๘ ดวง
มีองค์ฌานประกอบ ๒ องค์ ได้แก่
อุเบกขา เอกัคคตา (คือ
โลกุตตรจิตที่ประกอบด้วยปัญจมฌาน)
มีข้อควรสังเกตว่า ประเภทที่ ๔
กับประเภทที่ ๕
แม้ว่าจะมีองค์ฌาน ๒
องค์เท่ากันก็จริง
แต่ว่าชนิดขององค์ฌานนั้นไม่เหมือนกัน
จึงต้องแยกเป็นคนละประเภท
รวมเป็น ๕ ประเภท
ซึ่งแต่ละประเภทก็มีโลกุตตรจิต
๘ ดวง หรือจะกล่าวอีกนัยหนึ่งว่า
โลกุตตรจิต ๘ ดวงนั้น
แต่ละดวงก็มี ๕ ประเภท
ด้วยเหตุนี้โลกุตตรจิตอย่างพิสดารจึงมี
๔๐ ดวง
อนึ่ง
โลกุตตรจิตโดยพิสดารนั้นแบ่งเพียง
๕ ประเภทตามอำนาจแห่งองค์ฌาน
ไม่ได้แบ่งเป็น ๙
ประเภทตามจำนวนฌาน คือ รูปฌาน ๕
อรูปฌาน ๔ นั้นเลย
จัดทำโดย มูลนิธิอภิธรรมมูลนิธิ
