ปริจเฉทที่ ๒ เจตสิกสังคหวิภาค
หน้าที่
: 1 2 3
4 5 6 7 8
9 10 11 12 13
14 15 16 17 18
19 20 21 22 23
24 25
26 27 28 29 30 31 32
33 34 35 36 37 38 39
40 41 42 43 44 45 46
47 48 49 50
51 52 53 54 55 56 57
58 59 60 61 62 63 64
65 66 67 68 69 70 71
ค้นหาหัวข้อธรรม
วิตกเจตสิก
๑. วิตกเจตสิก
คือการยกจิตขึ้นสู่อารมณ์
หรือเรียกว่าการคิด
การนึกถึงอารมณ์
มีลักขณาทิจตุกะ ดังนี้
อารมฺมเณ จิตฺตสฺส
อภินิโรปนลกฺขโณ
มีการยกจิตขึ้นสู่อารมณ์
เป็นลักษณะ
อาหนปริยาหนรโส
มีการกระทำให้จิตกระทบอารมณ์บ่อย
ๆ เป็นกิจ
อารมฺมเณ จิตฺตสฺส
อานยนปจฺจุปฏฺฐาโน
มีจิตที่ทรงอยู่ในอารมณ์ เป็นผล
เสสขนฺธตฺตยปทฏฺฐาโน
มีนามขันธ์ทั้ง ๓ ที่เหลือ (เวทนาขันธ์
สัญญาขันธ์ วิญญาณขันธ์)
เป็นเหตุใกล้
วิตกเจตสิก คือ
การยกจิตขึ้นสู่อารมณ์นี้
มีความหมายใกล้เคียงกับเจตนาเจตสิกความตั้งใจในอารมณ์
และมนสิการเจตสิกความใส่ใจในอารมณ์
เพื่อให้เห็นความแตกต่างกัน
จึงมีข้ออุปมาด้วยเรือแข่งว่า
เจตนาเจตสิก
อุปมาดังคนพายหัวต้องคว้าธงให้ได้
อันหมายถึงความสำเร็จคือชัยชนะ
มนสิการเจตสิก
อุปมาดังคนถือท้าย
ต้องคัดวาดเรือให้ตรงไปยังธงอันเป็นหลักชัย
วิตกเจตสิก อุปมาดังคนพายกลางลำ
มุ่งหน้าจ้ำพายไปแต่อย่างเดียว
จัดทำโดย มูลนิธิอภิธรรมมูลนิธิ
