ปริจเฉทที่ ๒ เจตสิกสังคหวิภาค
หน้าที่
: 1 2 3
4 5 6 7 8
9 10 11 12 13
14 15 16 17 18
19 20 21 22 23
24 25
26 27 28 29 30 31 32
33 34 35 36 37 38 39
40 41 42 43 44 45 46
47 48 49 50
51 52 53 54 55 56 57
58 59 60 61 62 63 64
65 66 67 68 69 70 71
ค้นหาหัวข้อธรรม
ปีติเจตสิก
๕. ปีติเจตสิก คือความปลาบปลื้ม
หรืออิ่มใจในอารมณ์
มีลักขณาทิจตุกะ ดังนี้
สมฺปิยายนลกฺขณา มีความอิ่มใจ
เป็นลักษณะ
กายจิตฺตปีฬนรสา
มีการทำให้กายและใจอิ่มเอิบ
เป็นกิจ
โอทคฺยปจฺจุปฏฺฐานา
มีกายและใจเฟื่องฟู เป็นผล
เสสขนฺธตฺตยปทฏฺฐานา
มีนามขันธ์ทั้ง ๓ ที่เหลือ (เวทนาขันธ์
สัญญาขันธ์ วิญญาณขันธ์)
เป็นเหตุใกล้
ปีติเจตสิก คือความปลาบปลื้มใจ
อิ่มใจในอารมณ์นั้นมี ๕ ประการ
๑. ขุทฺทกาปีติ
ปลาบปลื้มใจเล็กน้อยพอรู้สึกขนลุก
๒. ขณิกาปีติ
ปลาบปลื้มใจชั่วขณะเกิดขึ้นบ่อย
ๆ
๓. โอกฺกนฺติกาปีติ
ปลาบปลื้มใจจนถึงกับตัวโยกตัวโคลง
๔. อุพฺเพงฺคาปีติ
ปลาบปลื้มใจจนถึงกับตัวลอย
๕. ผรณาปีติ
ปลาบปลื้มใจจนอิ่มเอิบซาบซ่านไปทั่วทั้งกายและใจ
ปีติ ที่เป็นองค์ฌานนั้น
ต้องถึงผรณาปีติ ส่วนปีติอีก ๔
ไม่นับเป็นองค์ฌาน
เพราะยังเป็นของหยาบอยู่
อนึ่ง ปีติ กับ สุข ต่างกัน คือ
ปีติ เป็นสังขารขันธ์
สุขเป็นเวทนาขันธ์
และเมื่อมีปีติ
จะต้องมีสุขเสมอแน่นอน
แต่ว่าเมื่อมีสุข
อาจจะไม่มีปีติด้วยก็ได้
จัดทำโดย มูลนิธิอภิธรรมมูลนิธิ
