ปริจเฉทที่ ๒ เจตสิกสังคหวิภาค
หน้าที่
: 1 2 3
4 5 6 7 8
9 10 11 12 13
14 15 16 17 18
19 20 21 22 23
24 25
26 27 28 29 30 31 32
33 34 35 36 37 38 39
40 41 42 43 44 45 46
47 48 49 50
51 52 53 54 55 56 57
58 59 60 61 62 63 64
65 66 67 68 69 70 71
ค้นหาหัวข้อธรรม
อกุสลเจตสิก
อกุสลเจตสิก คือเจตสิกที่ชั่ว
ที่บาป ที่หยาบ ที่ไม่งาม
ที่ไม่ฉลาด อกุสลเจตสิกนี้
เมื่อประกอบกับจิตแล้ว
ก็ทำให้จิตเศร้าหมอง เร่าร้อน
และทำให้เสียศีลธรรม
อกุสลเจตสิก ประกอบกับอกุสลจิต
๑๒ ดวง เท่านั้น
ไม่ประกอบกับจิตอย่างอื่นเลย
และเพราะเหตุว่าอกุสลเจตสิกประกอบเฉพาะอกุสลจิต
ดังนั้นจึงได้ชื่อว่า
อกุสลเจตสิก
ไม่ชื่อว่าอโสภณเจตสิก
เพราะถ้าชื่อว่าอโสภณเจตสิกแล้ว
ก็จะมีความหมายไปว่า
ต้องประกอบกับอโสภณจิตได้ทั้งหมด
กล่าวคือ
ต้องประกอบกับอเหตุกจิตด้วย
อกุสลเจตสิก มี ๑๔ ดวง
แบ่งออกเป็น ๕ พวก คือ
ก. โมจตุกเจตสิก
เป็นเจตสิกพวกโมหะ
ประกอบกับอกุสลจิตได้ทั้งหมด ๑๒
ดวง
ดังนั้นจึ่งมีชื่อเรียกอีกชื่อหนึ่งว่า
สัพพากุสลสาธารณเจตสิก
หมายความว่า
เป็นเจตสิกที่สาธารณแก่
อกุสลจิต ทั้งหมด มี ๔ ดวง คือ
โมหเจตสิก
อหิริกเจตสิก
อโนตตัปปเจตสิก
อุทธัจจเจตสิก
ข. โลติกเจตสิก เป็นเจตสิกพวกโลภะ
ประกอบได้เฉพาะแต่โลภมูลจิต ๘
ดวงเท่านั้น มี ๓ ดวง คือ
โลภเจตสิก
ทิฏฐิเจตสิก
มานเจตสิก
ค. โทจตุกเจตสิก
เป็นเจตสิกพวกโทสะ
ประกอบได้เฉพาะแต่โทสมูลจิต ๒
ดวงเท่านั้น มี ๔ ดวง คือ
โทสเจตสิก
อิสสาเจตสิก
มัจฉริยเจตสิก
กุกกุจจเจตสิก
ง. ถีทุกเจตสิก เป็นเจตสิกพวกถีนะ
ประกอบได้เฉพาะแต่อกุสลจิตที่เป็นสสังขาริก
๕ ดวงเท่านั้น มี ๒ ดวง คือ
ถีนเจตสิก
มิทธเจตสิก
จ. วิจิกิจฉาเจตสิก
ไม่มีพวกมีแต่ตัวดวงเดียว
และประกอบได้เฉพาะแต่
โมหมูลจิตที่เป็นวิจิกิจฉา
ดวงเดียวเท่านั้นเอง
จัดทำโดย มูลนิธิอภิธรรมมูลนิธิ
