ปริจเฉทที่ ๒ เจตสิกสังคหวิภาค
หน้าที่
: 1 2 3
4 5 6 7 8
9 10 11 12 13
14 15 16 17 18
19 20 21 22 23
24 25
26 27 28 29 30 31 32
33 34 35 36 37 38 39
40 41 42 43 44 45 46
47 48 49 50
51 52 53 54 55 56 57
58 59 60 61 62 63 64
65 66 67 68 69 70 71
ค้นหาหัวข้อธรรม
โมหเจตสิก
๑. โมหเจตสิก คือ
ธรรมชาติที่เป็นความหลง
ความไม่รู้จริงตามสภาวของอารมณ์
มีความหลงเข้าใจไม่ตรงกับสภาวธรรม
อารมณ์ที่ดีงามกลับเห็นเป็นไม่ดีไม่งาม
อารมณ์ที่ไม่ดีไม่งาม
เป็นอกุสลกลับเห็นว่าดีแล้วกระทำลงไปเพราะความมืดมนธ์ไม่มีปัญญาจึงทำผิด
ควรแก้ด้วยการศึกษา
และให้แสงสว่างทางปัญญาเพื่อมิให้หลงทำในสิ่งที่ผิด
ๆ โมหเจตสิก มีลักขณาทิจตุกะ
ดังนี้
อญาณลกฺขโน มีการไม่รู้
เป็นลักษณะ
อารมฺมณสภาวจฺฉาทนรโส
มีการปกปิดไว้ซึ่งสภาวแห่งอารมณ์
เป็นกิจ
อนฺธการปจฺจุปฏฺฐาโน
มีความมืดมนธ์ เป็นผล
อโยนิโสมนสิการปทฏฺฐาโน
มีการไม่เอาใจใส่เป็นอันดีต่ออารมณ์นั้น
เป็นเหตุใกล้
ที่ว่าไม่รู้นั้น
หมายความว่าไม่รู้ในสิ่งที่ควรรู้
แต่ไปรู้ในสิ่งที่ไม่ควรรู้
ความไม่รู้ในที่นี้
หมายเฉพาะไม่รู้ในธรรม ๘ ประการ
คือ
๑) ไม่รู้ในทุกข์ ว่าทุกข์คืออะไร
อะไรเป็นตัวทุกข์ และไม่รู้ว่า
ตัวทุกข์นั้นมีอยู่เท่าไร
อะไรบ้าง
๒)
ไม่รู้เหตุที่ทำให้เกิดทุกข์คือไม่รู้ว่าทุกข์ที่เกิดขึ้นมาทั้งหมด
นั้นเกิดมาจากเหตุอะไรอะไรเป็นเหตุให้เกิด
๓) ไม่รู้ธรรมอันเป็นที่ดับทุกข์
คือ นิพพาน
๔)
ไม่รู้ทางที่จะปฏิบัติให้ถึงความดับทุกข์
๕) ไม่รู้ขันธ์ ธาตุ อายตนะฯ
ที่เป็นอดีต (อเหตุกทิฏฐิ
ไม่เชื่อเหตุ)
๖) ไม่รู้ขันธ์ ธาตุ อายตนะฯ
ที่เป็นอนาคต (อุทเฉททิฏฐิ เห็น
ว่าสูญ และนัตถิกทิฏฐิ
ไม่เชื่อผล)
๗) ไม่รู้ขันธ์ ธาตุ อายตนะฯ
ที่เป็นทั้งอดีต และอนาคต (อกิริยทิฏฐิ
ไม่เชื่อทั้งเหตุและผล)
๘) ไม่รู้ธรรมที่เป็นเหตุ
เป็นปัจจัยต่อเนื่องกันไม่ขาดสาย
ตามนัยปฏิจจสมุปบาท (อัตตทิฏฐิ
เชื่อว่าเป็นตัวเป็นตน)
จัดทำโดย มูลนิธิอภิธรรมมูลนิธิ
