ปริจเฉทที่ ๒ เจตสิกสังคหวิภาค
หน้าที่
: 1 2 3
4 5 6 7 8
9 10 11 12 13
14 15 16 17 18
19 20 21 22 23
24 25
26 27 28 29 30 31 32
33 34 35 36 37 38 39
40 41 42 43 44 45 46
47 48 49 50
51 52 53 54 55 56 57
58 59 60 61 62 63 64
65 66 67 68 69 70 71
ค้นหาหัวข้อธรรม
โอตตัปปเจตสิก
๔. โอตตัปปเจตสิก คือ
ธรรมชาติที่มีความสะดุ้งกลัวต่อผลของบาป
จึงไม่ทำบาป มีลักขณาทิจตุกะ
ดังนี้
อตฺตาสนลกฺขณํ
มีความสะดุ้งกลัวต่อบาป
เป็นลักษณะ
ปาปานํอกรณรสํ มีการไม่ทำบาป
เป็นกิจ
ปาปโตสงฺโกจนปจฺจุปฏฺฐานํ
มีความละอายต่อบาป เป็นผล
ปรคารวปทฏฺฐานํ
มีความเคารพผู้อื่น
เป็นเหตุใกล้
หิริกับโอตตัปปะ
จะเกิดได้ต้องอาศัย เหตุภายนอก ๔
เหตุภายใน ๘ อย่างใดอย่างหนึ่ง
เหตุภายนอก ๔ ได้แก่
(๑) อตฺตานุวาทภยํ
กลัวต่อการถูกติเตียนตนด้วยตนเอง
(๒) ปรวาทานุภยํ
กลัวต่อการถูกติเตียนตนจากผู้อื่น
(๓) ทณฺฑภยํ กลัวต่อราชทัณฑ์
คือกฎหมายบ้านเมือง
(๔) ทุคฺคติภยํ
กลัวต่อภัยในอบายภูมิ
เหตุภายใน ๘ ได้แก่
(๑) กุละ ละอายบาป
กลัวบาปโดยคำนึงถึงตระกูลของตน
(๒) วยะ ละอายบาปกลัวบาป
โดยคำนึงถึงวัยของตน
(๓) พาหุสัจจะ ละอายบาปกลัวบาป
โดยคำนึงถึงการศึกษาของตน
(๔) ชาติมหัตตะ
ละอายบาปกลัวบาปโดยคำนึงถึงชาติอันประเสริฐของตน
(๕) สัตถุมหัตตะ
ละอายบาปกลัวบาปโดยคำนึงถึงพระพุทธเจ้า
บิดา มารดา ครู อาจารย์
(๖) ทายัชชมหัตตะ
ละอายบาปกลัวบาปโดยคำนึงถึง
มรดกของพระพุทธเจ้า ของบิดา
มารดา
ซึ่งตนเองจะต้องรับมรดกนั้น
(๗) สพรหมจารีมหัตตะ
ละอายบาปกลัวบาปโดยคำนึงถึง
เพื่อนที่ดีที่เคยคบมา
(๘) สูรภาวะ
ละอายบาปกลัวบาปโดยคำนึงถึง
ความกล้าหาญและความสงบเสงี่ยมเจียมตัวของตน
จัดทำโดย มูลนิธิอภิธรรมมูลนิธิ
