ปริจเฉทที่ ๒ เจตสิกสังคหวิภาค
หน้าที่
: 1 2 3
4 5 6 7 8
9 10 11 12 13
14 15 16 17 18
19 20 21 22 23
24 25
26 27 28 29 30 31 32
33 34 35 36 37 38 39
40 41 42 43 44 45 46
47 48 49 50
51 52 53 54 55 56 57
58 59 60 61 62 63 64
65 66 67 68 69 70 71
ค้นหาหัวข้อธรรม
โสภณเจตสิกที่ไม่ได้สังคหนัย
ต่อไปนี้จะแสดงโสภณเจตสิกบางดวง
ที่ไม่ได้ประกอบกับโสภณจิต
บางประเภท
โสภณเจตสิกที่กล่าวมานี้
ในมหากิริยาจิต
ย่อมไม่มีวิรตีเจตสิก
ในโลกุตตรจิต
ย่อมไม่มีอัปปมัญญาเจตสิก
ในมหาวิบากจิต ย่อมไม่มีทั้ง ๒ (คือทั้งวิรตี
และ อัปปมัญญา)
๑. ในมหากิริยาจิต ๘ ดวง
ทั้งนี้เป็นเพราะมหากิริยาจิต
เป็นจิตของพระอรหันต์
ซึ่งจบการศึกษาแล้ว
เป็นผู้ที่ปราศจากบาปธรรมทั้งปวง
ตั้งแต่อรหัตตผลได้เกิดขึ้นแล้ว
จึงไม่จำเป็นหรือไม่มีกิจที่จะต้องเว้นพูดชั่ว
เว้นทำชั่วหรือเว้นเลี้ยงชีพชั่วอีกเลย
ด้วยว่าไม่มีกิเลสเหลือที่จะให้ทำชั่วอย่างนั้น
หรืออย่างไหน ๆ ทั้งสิ้น
๒. ในมหัคคตจิตทั้ง ๒๗ ดวง
ก็ไม่มีวิรตีเจตสิกประกอบ
เพราะมหัคคตจิตเกิดขึ้นโดยมีกัมมัฏฐานเป็นอารมณ์
ไม่ใช่เกิดขึ้นโดยอาศัยการเว้นทุจริตซึ่งจะต้องมีวิรมิตัพพวัตถุ
(วัตถุอันพึงเว้น)
เป็นอารมณ์แต่อย่างใด
๓. ในโลกุตตรจิต
ไม่มีอัปปมัญญาเจตสิกประกอบ
เพราะอัปปมัญญาเจตสิก
จะต้องมีสัตว์บัญญัติเป็นอารมณ์
แต่โลกุตตรจิตนั้นมีพระนิพพานเป็นอารมณ์แต่อย่างเดียว
๔. ในมหาวิบากจิต ๘ ดวง
ก็ไม่มีวิรตีเจตสิกทั้ง ๓
และอัปปมัญญาเจตสิกทั้ง ๒ รวม ๕
ดวงนี้ ประกอบด้วยเลย
เพราะมหาวิบากเป็นจิตที่เป็นผลของมหากุสล
ทำหน้าที่ปฏิสนธิ เป็นต้น
เมื่อขณะปฏิสนธินั้น
ไม่ต้องเว้นพูดชั่ว เว้นทำชั่ว
และเว้นเลี้ยงชีพชั่ว
ทั้งขณะนั้นก็ไม่ได้กรุณาสงสารผู้ใด
ไม่ได้มีมุทิตา
คือพลอยยินดีกับใคร
อันเป็นการเว้น คือไม่เกิด
หรือเกิดขึ้นไม่ได้อยู่แล้วตามธรรมชาติ
จึงไม่ต้องมีวิรตีเจตสิก
อัปปมัญญเจตสิก มาประกอบ
จัดทำโดย มูลนิธิอภิธรรมมูลนิธิ
