ปริจเฉทที่ ๘ ปัจจยสังคหวิภาค

ความเบื้องต้น

มหาปัฏฐาน เป็นคัมภีร์หนึ่งในพระอภิธรรมปิฎก ๗ คัมภีร์ เป็นคัมภีร์ที่ว่า ด้วยปัจจัยแห่งปรมัตถธรรม เป็นคัมภีร์ที่ลึกซึ้งมาก ยากแก่การแสดง และยากที่จะ เข้าใจด้วย พระอนุรุทธาจารย์เป็นผู้รจนาพระอภิธรรมมัตถสังคหะเป็น ๙ ปริจเฉท ได้รวบรวมมหาปัฏฐานมาแสดงโดยย่อในปริจเฉทที่ ๘ และให้ชื่อว่า ปัจจยสังคห วิภาค

ปัจจัย             แปลว่า สิ่งที่อุปการะ เกื้อกูล อุดหนุน จุนเจือ ช่วยเหลือ   ให้ปัจจยุบบันนธรรมเกิดขึ้น

สังคหะ           แปลว่า รวบรวมโดยย่อ

วิภาค             แปลว่า ส่วน

ดังนั้นปัจจยสังคหวิภาค จึงแปลรวมเป็นใจความว่า ส่วนที่รวบรวม กล่าวโดย ย่อถึงสิ่งอุปการะช่วยเหลือให้ปัจจยุบบันนธรรมเกิดขึ้น

จัดทำโดย มูลนิธิอภิธรรมมูลนิธิ