วิธีกำหนด ชวนะ  ๘  หมวด

หมวดที่ ๑.  ชวนะเกิด  ๑  ขณะ    มี  ๔  วิถีคือ

                   ๑.  อาทิกัมมิกฌานวิถี  เกิด ฌานชวนะ  เกิด๑  ขณะ  

                                  ภ  น  ท  ม  บ  อุ  นุ  โค  ฌ  ภ  ภ

                   ๒.  มรรควิถี    เกิด มรรคชวนะ เกิด ๑  ขณะ   

                                 ภ  น  ท  ม  บ  อุ  นุ  โค  มัค  ผ   ผ  ภ  ภ

                   ๓.  อภิญญาวิถี   เกิด อภิญญาชวนะ เกิด ๑  ขณะ

                                ภ  น  ท  ม  บ  อุ  นุ  โค  อภิญญา  ภ  ภ

                   ๔.  ขณะออกจากนิโรธ (อนาคามีผล – อรหัตตผล)  ชวนะเกิด  ๑  ขณะ

                                ภ  น  ท  ม  บ  อุ  นุ  โค  เนวา เนวา (จิต เจตสิก จิตชรูปดับ...) ผล  ภ  ภ

หมวดที่ ๒.  ชวนะเกิด  ๒  ขณะ    มี  ๒  วิถีคือ

                   ๑.  นิโรธสมาปัตติวิถี  เกิด เนวสัญญานาสัญญายตนกุศล  หรือ กิริยา  ๒  ขณะ

                                ภ  น  ท  ม  บ  อุ  นุ  โค  เนวา เนวา (จิต เจตสิก จิตชรูปดับ...) ผ ภ  ภ                   
 

                   ๒.  มรรควิถี  เกิดผลชวนะ  ๒  ขณะ (เฉพาะติเหตุกมันทบุคคลขณะบรรลุมรรคผล)

                                ภ  น  ท  ม  บ  อุ  นุ  โค  มัค  ผ  ผ  ภ  ภ

หมวดที่ ๓.  ชวนะเกิด  ๓  ขณะ   มี  ๒  คือ

                   ๑.  มหากุศล หรือมหากิริยา ญาณสัมปยุตชวนะที่ในฌานวิถี  หรือมรรควิถี

                ติกบุคคลเกิดมหากุศลญาณสัมปยุต   ๓   ขณะ  

                   ๒.  ผลชวนะ ของชวนะที่เกิดในวิถี  ของติกบุคคล เกิดได้  ๓  ขณะ                            

หมวดที่ ๔.  ชวนะเกิด  ๔  ขณะ   มี  ๒  คือ

                   ๑.  มหากุศลญาณสัมปยุตชวนะ ของมันทบุคคล จะเกิดในฌานวิถี  หรือมรรควิถี

                         เกิดได้    ๔   ขณะ  

                                        ภ  น  ท  ม  บ  อุ  นุ  โค  ฌ......  ภ  ภ

                   ๒.  พระพุทธเจ้า ทรงแสดงยมกปาฏิหาริย์  เกิดมหากิริยาญาณสัมปยุตชวนะ 

                         เกิดได้  ๔  ขณะ

                                        ภ  น  ท  ม  บ  อุ  นุ  โค  ฌ......  ภ  ภ

หมวดที่ ๕.  ชวนะเกิด  ๕  ขณะ   มี  ๓  คือ

                   ๑.  ปัจจเวกขณะ  ของพระสัมมาสัมพุทธเจ้า  มีมหากิริยาญาณสัมปยุต

                         เกิดชวนะได้    ๕   ขณะ  

                                        ภ  น  ท  ม  ช  ช  ช  ช  ช    ภ  ภ

                   ๒.  ขณะแสดงยมกปาฏิหาริย์ ของพระพุทธเจ้า  มีมหากิริยาญาณสัมปยุตชวนะ 

                         เกิด  ๕  ขณะ

                                         ภ  น  ท  ม   ช  ช  ช  ช  ช   ภ  ภ

                   ๓.  ในมรณาสันนวิถี  มีกามาวจรชวนะเกิด  ๕  ขณะ  ทั้ง   ๘  นัย

                                        ภ  น  ท  ม  ช  ช  ช  ช  ช    จุติ  ภ  ภ

หมวดที่ ๖.  ชวนะเกิด  ๖  ขณะ   มี  ๑  คือ

                   ๑.  ขณะสลบ  หรือป่วยหนักๆ  มีกามชวนะ  เกิด  ๖  ขณะ

                             ภ  น  ท  ม  ช   ช   ช  ช  ช   ช   ภ  ภ

หมวดที่ ๗.  ชวนะเกิด  ๗  ขณะ   มี  ๑  คือ

          ๑.  ยามปกติของสัตว์ทั้งหลาย  มีกามชวนะ  เกิด  ๗  ขณะ

        ตี  น  ท  ปัญ  วิญ  สํ  ณ  โว  ช  ช  ช  ช  ช  ช  ช  ตทา  ตทา  ภ

                       ภ  น  ท  ม  ช  ช  ช  ช  ช  ช  ช   ภ  ภ                               

หมวดที่ ๘.  ชวนะเกิดมาก  ไม่มีกำหนด  มี  ๒  คือ

                   ๑.  ขณะ ฌานลาภีบุคคล เข้า ฌานสมาบัติ

                         ภ  น  ท  ม  บ  อุ  นุ  โค   ฌ...ฌานเกิดดับไม่จำกัด....  ภ  ภ

          ๒.  ขณะพระอนาคามี  และพระอรหันต์  ตลอดจนถึง  พระโสดาบัน  และ พระสกทาคามี

                เข้าผลสมาบัติ  ย่อมมีผลชวนะเกิดมากโดยหาประมาณไม่ได้  

                ภ  น  ท  ม  นุ  นุ  นุ  นุ  ผ.....ผลจิตเกิดดับไม่จำกัด..... ภ  ภ

*  ชวนะจิตที่เกิดได้  ๑  ขณะ    ได้แก่จิต  ๒๖  ดวง  คือ

          ๑.  มหัคคตกุศลชวนะ       ๙  ดวง         ที่เกิดขึ้นใน   อาทิกัมมิกฌานวิถี  

                           ภ  น  ท  ม  บ  อุ  นุ  โค  ฌ  ภ  ภ

          ๒.  มหัคคตกิริยาชวนะ     ๙  ดวง         ที่เกิดขึ้นใน   อาทิกัมมิกฌานวิถี

                                     ภ  น  ท  ม  บ  อุ  นุ  โค  ฌ  ภ  ภ

                 ๓.  อภิญญาชวนะ    ๒  ดวง   ที่เกิดขึ้นใน   อภิญญาวิถี

                                     ภ  น  ท  ม  บ  อุ  นุ  โค  อภิญญา ( กุ หรือ กิ )  ภ  ภ

          ๔.  มรรคชวนะ        ๔  ดวง    ที่เกิดขึ้นใน   มรรควิถี

                                     ภ  น  ท  ม  บ  อุ  นุ  โค  มัค  ผ  ผ  ภ  ภ

          ๕.  อนาคามีผลชวนะ        ๑  ดวง         ที่เกิดขึ้นใน   ทันทีที่ออกจากนิโรธสมาบัติ

                     ภ  น  ท  ม  บ  อุ  นุ  โค  เนวา เนวา (จิต เจตสิก จิตชรูปดับ...)  อนาคาผล  ภ  ภ

          ๖.  อรหัตผลชวนะ            ๑  ดวง         ที่เกิดขึ้นใน   ทันทีที่ออกจากนิโรธสมาบัติ

                    ภ  น  ท  ม  บ  อุ  นุ  โค  เนวา เนวา (จิต เจตสิก จิตชรูปดับ...)   อรหัตผล  ภ  ภ

*  ชวนะจิตที่เกิดได้  ๒  ขณะ    ได้แก่จิต  ๖  ดวง  คือ

          ๑.  เนวสัญญานาสัญญายตนะจิต         ๒  ดวง   ที่เกิดขณะเข้านิโรธสมาบัติ

                ภ  น  ท  ม  บ  อุ  นุ  โค  เนวา เนวา (จิต เจตสิก จิตชรูปดับ...)  ผ  ภ  ภ

          ๒.  ผลชวนะ    ๔  ดวง   ที่เกิดขึ้นในมรรควิถีของมันทบุคคล

                                           ภ  น  ท  ม  บ  อุ  นุ  โค  มัค  ผ  ผ  ภ  ภ

*  ชวนะจิตที่เกิดได้  ๓  ขณะ    ได้แก่จิต  ๘  ดวง  คือ  ?

          ๑.  มหากุศลญาณสัมปยุตชวนะ           ๔  ดวง   ที่เกิดในอัปปนาวิถีของติกขบุคคล

๒.  มหากิริยาญาณสัมปยุตชวนะ          ๔  ดวง   ที่เกิดในอัปปนาวิถีของติกขบุคคล

*  ชวนะจิตที่เกิดได้  ๕  ขณะ    ได้แก่จิต  ๒๘  ดวง  คือ                                       

      กามชวนะ   ๒๘  (เว้น หสิตุปปาททะ)  ที่เกิดใน มรณาสันนวิถี

                                   ภ  น  ท  ม  ช  ช  ช  ช  ช  ภ  จุติ - ปฏิสนธิ  ภ  ภ

       *  ชวนะจิตที่เกิดได้  ๖  ขณะ    ได้แก่กามชวนะจิต  ๒๙  ดวง  คือ

                   กามชวนะ   ๒๙   อาจเกิดขึ้นได้ ขณะเสพอารมณ์ได้เพียง  ๖  ขณะ

                   ในเวลาที่ร่างกายอ่อนเพลีย  ไม่เป็นปกติ  หรือ ในเวลาสลบ ก็มีได้

                                                          ภ  น  ท  ม  ช  ช  ช  ช  ช  ช  ภ  ภ

*  ชวนะจิตที่เกิดได้  ๗  ขณะ    ได้แก่กามชวนะจิต  ๒๙  ดวง  คือ

กามชวนะ   ๒๙   ที่เกิดขึ้นได้ ขณะเสพอารมณ์ ในเวลาที่ร่างกายเป็นปกติดีอยู่

                ภ  น  ท  ม  ช  ช  ช  ช  ช  ช   ช  ภ  ภ
                          

*  ชวนะจิตที่เกิดได้  มากกว่า ๔  ขณะขึ้นไป    ได้แก่จิต  ๒๒  ดวง  คือ

๑.  มหัคคตกุศลชวนะ       ๙  ดวง   ที่เกิดในเวลาเข้าฌานสมาบัติ  

                                ภ  น  ท  ม  บ  อุ  นุ  โค   ฌ...ฌานเกิดดับไม่จำกัด...  ภ  ภ

          ๒.  มหัคคตกิริยาชวนะ     ๙  ดวง    ที่เกิดในเวลาเข้าฌานสมาบัติ

                               ภ  น  ท  ม  บ  อุ  นุ  โค   ฌ...ฌานเกิดดับไม่จำกัด...  ภ  ภ

          ๓.  ผลจิต   ๔  ดวง   ที่เกิดในเวลาเข้าผลสมาบัติ

                              ภ  น  ท  ม  นุ  นุ  นุ  นุ   ผ.....ผลจิตเกิดดับไม่จำกัด..... ภ  ภ