ปริจเฉทที่ ๔ วิถีสังคหวิภาค
หน้าที่
: 1 2
3 4 5 6 7
8 9 10 11 12
13 14 15 16 17
18 19 20 21 22
23 24 25
26 27 28 29 30 31 32
33 34 35 36 37 38 39
40 41 42 43 44 45 46
47 48 49 50
51 52 53 54 55 56 57
58 59 60 61 62 63 64
65 66 67 68 69 70 71
72 73 74 75
76 77 78 79 80 81
82 83 84 85 86 87 88 89
90 91 92 93 94 95 96 ค้นหาหัวข้อธรรม
ปัญจทวารวิถี
กับ มโนทวารกามวิถี
ปัญจทวารวิถี
กับมโนทวารกามวิถี
ต่างก็เป็นวิถีที่มีกามธรรม
เป็นอารมณ์ เป็น
กามวิถีด้วยกันทั้งคู่
แต่ว่ามีความแตกต่างกันหลายประการ
คือ
ปัญจทวารวิถี |
มโนทวารกามวิถี |
๑.
ต้องมีอตีตภวังคเสมอไป |
ไม่มี |
๒.
มีวิสยัปปวัตติ
๔ คือ ก.
อติมหันตารมณ์ ข.
มหันตารมณ์ ค.
ปริตตารมณ์ ง.
อติปริตตารมณ์ |
มีวิสยัปปวัตติเพียง
๒ คือ ก.
วิภูตารมณ์ ข.
อวิภูตารมณ์ |
๓.
อาศัยเกิดได้
๕ ทวาร |
เกิดได้เฉพาะแต่มโนทวารทางเดียว |
๔.
อาศัยวัตถุ
๕ เกิด |
อาศัยเฉพาะหทยวัตถุเกิดแต่อย่างเดียว
หรือมิฉนั้นก็เกิดโดยไม่ต้องอาศัยวัตถุ
ใด ๆ เลย |
๕.
มีอารมณ์
ได้ ๕ อย่าง(ปัญจารมณ์) |
มีอารมณ์ได้ทั้ง
๖ |
๖.
มีรูปธรรมเป็นอารมณ์ |
มีทั้งรูปธรรม
นามธรรม และบัญญัติ ธรรม
เป็นอารมณ์ |
๗.
มีเฉพาะปรมัตถ
เป็นอารมณ์ |
มีทั้งปรมัตถ
และบัญญัติเป็นอารมณ์ |
๘.
มีอารมณ์ที่เป็นปัจจุบันแต่อย่างเดียว |
มีอารมณ์ทั้งที่เป็นปัจจุบัน
อดีต อนาคต ตลอดจนกาลวิมุตติ |
ปัญจทวารวิถี |
มโนทวารกามวิถี |
๙.
เกิดได้แก่
กามบุคคล รูปบุคคล (เว้นอสัญญสัตตบุคคล)
เฉพาะรูป
บุคคลก็เกิดได้แต่จักขุทวารวิถี
และโสต ทวารวิถีเท่านั้น |
เกิดได้ทั้ง
กามบุคคล รูปบุคคล ตลอดจน
อรูปบุคคล (เว้นเฉพาะ
อสัญญสัตตบุคคลเท่านั้น) |
๑๐.
เกิดได้ในกามภูมิ
รูปภูมิ (เว้น
อสัญญสัตตภูมิ)
และในรูปภูมินั้น
ก็เกิดได้เฉพาะจักขุทวารวิถี
และ โสตทวารวิถีเท่านั้น |
เกิดได้ทั้งในกามภูมิ
รูปภูมิ ตลอดจน อรูปภูมิ
มีเว้นเฉพาะแต่อสัญญสัตตภูมิ
เดียวเท่านั้น |
๑๑.
มีวิถีจิตอย่างมากได้ถึง
๗อย่าง คือ อาวัชชนะ ๑ ทวิปัญจวิญญาณ ๑
สัมปฏิจฉันนะ ๑ สันตีรณะ ๑ โวฏฐัพพนะ ๑ ชวนะ
๑ ตทาลัมพนะ ๑ |
มีวิถีจิตอย่างมากได้เพียง
๓ อย่าง คือ อาวัชชนะ ๑ ชวนะ
๑ ตทาลัมพนะ ๑ |
๑๒.
มีจิตตุปปาทะอย่างมากถึง
๑๔ ขณะ
ถ้านับภวังคข้างหน้าด้วยก็เป็น
๑๗ ขณะ |
มีจิตตุปปาทะอย่างมาก
๑๐ ขณะ
ถ้านับภวังคข้างหน้าด้วยก็เป็น
๑๒ขณะ |
๑๓.
มีจิตพิสดารถึง
๕๔ ดวง คือ กามจิตทั้งหมด |
มีจิตพิสดารเพียงกามจิต
๔๑ ดวง (เว้น
ทวิปัญจวิญญาณ๑๐ มโนธาตุ๓
อันเป็น
จิตที่เกิดทางปัญจทวารวิถีโดยเฉพาะ) |
๑๔.
เกิดจากภวังคจิตเพียง
๑๕ ดวง คือ อุเบกขาสันตีรณะ ๒
มหาวิบาก ๘ รูปาวจรวิบาก ๕ |
เกิดจากภวังคจิตได้ทั้ง
๑๙ ดวง คือ อุเบกขาสันตีรณะ ๒
มหาวิบาก ๘ รูปาวจรวิบาก ๕
อรูปาวจรวิบาก ๔ |
๑๕.
มีเวทนาได้ทั้ง
๕ |
มีเวทนาได้เพียง
๓ คือ โสมนัสเวทนา โทมนัสเวทนา
อุเบกขาเวทนา เท่านั้น |
จัดทำโดย มูลนิธิอภิธรรมมูลนิธิ