ปริจเฉทที่ ๔ วิถีสังคหวิภาค

หน้าที่ : 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25
26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50
51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74
75
76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94
95 96 ค้นหาหัวข้อธรรม

ละความชั่วทั้งปวง ทำแต่ความดี ทำจิตใจให้ใสบริสุทธิ์...

ปัญจทวารวิถี กับ มโนทวารกามวิถี

          ปัญจทวารวิถี กับมโนทวารกามวิถี ต่างก็เป็นวิถีที่มีกามธรรม เป็นอารมณ์ เป็น กามวิถีด้วยกันทั้งคู่ แต่ว่ามีความแตกต่างกันหลายประการ คือ 

ปัญจทวารวิถี

มโนทวารกามวิถี

. ต้องมีอตีตภวังคเสมอไป

ไม่มี

. มีวิสยัปปวัตติ ๔ คือ

   . อติมหันตารมณ์

   . มหันตารมณ์

   . ปริตตารมณ์

   . อติปริตตารมณ์

มีวิสยัปปวัตติเพียง ๒ คือ

  . วิภูตารมณ์

  . อวิภูตารมณ์

. อาศัยเกิดได้ ๕ ทวาร

เกิดได้เฉพาะแต่มโนทวารทางเดียว

. อาศัยวัตถุ ๕ เกิด

อาศัยเฉพาะหทยวัตถุเกิดแต่อย่างเดียว หรือมิฉนั้นก็เกิดโดยไม่ต้องอาศัยวัตถุ ใด ๆ เลย

. มีอารมณ์ ได้ ๕ อย่าง(ปัญจารมณ์)

มีอารมณ์ได้ทั้ง ๖

. มีรูปธรรมเป็นอารมณ์

มีทั้งรูปธรรม นามธรรม และบัญญัติ ธรรม เป็นอารมณ์

. มีเฉพาะปรมัตถ เป็นอารมณ์

มีทั้งปรมัตถ และบัญญัติเป็นอารมณ์

. มีอารมณ์ที่เป็นปัจจุบันแต่อย่างเดียว

มีอารมณ์ทั้งที่เป็นปัจจุบัน อดีต อนาคต ตลอดจนกาลวิมุตติ

ปัญจทวารวิถี

มโนทวารกามวิถี

. เกิดได้แก่ กามบุคคล รูปบุคคล  (เว้นอสัญญสัตตบุคคล) เฉพาะรูป บุคคลก็เกิดได้แต่จักขุทวารวิถี และโสต ทวารวิถีเท่านั้น

เกิดได้ทั้ง กามบุคคล รูปบุคคล ตลอดจน อรูปบุคคล (เว้นเฉพาะ อสัญญสัตตบุคคลเท่านั้น)

๑๐. เกิดได้ในกามภูมิ รูปภูมิ (เว้น อสัญญสัตตภูมิ) และในรูปภูมินั้น ก็เกิดได้เฉพาะจักขุทวารวิถี และ โสตทวารวิถีเท่านั้น

เกิดได้ทั้งในกามภูมิ รูปภูมิ ตลอดจน อรูปภูมิ มีเว้นเฉพาะแต่อสัญญสัตตภูมิ เดียวเท่านั้น

๑๑. มีวิถีจิตอย่างมากได้ถึง ๗อย่าง คือ

   อาวัชชนะ         

   ทวิปัญจวิญญาณ   

   สัมปฏิจฉันนะ     

   สันตีรณะ         

   โวฏฐัพพนะ       

   ชวนะ            

   ตทาลัมพนะ      

มีวิถีจิตอย่างมากได้เพียง ๓ อย่าง คือ

   อาวัชชนะ      

   ชวนะ          

   ตทาลัมพนะ    

๑๒. มีจิตตุปปาทะอย่างมากถึง ๑๔ ขณะ ถ้านับภวังคข้างหน้าด้วยก็เป็น ๑๗ ขณะ

มีจิตตุปปาทะอย่างมาก ๑๐ ขณะ ถ้านับภวังคข้างหน้าด้วยก็เป็น ๑๒ขณะ

๑๓. มีจิตพิสดารถึง ๕๔ ดวง คือ กามจิตทั้งหมด

มีจิตพิสดารเพียงกามจิต ๔๑ ดวง (เว้น ทวิปัญจวิญญาณ๑๐ มโนธาตุ๓ อันเป็น จิตที่เกิดทางปัญจทวารวิถีโดยเฉพาะ)

๑๔. เกิดจากภวังคจิตเพียง ๑๕ ดวง คือ อุเบกขาสันตีรณะ ๒ มหาวิบาก ๘ รูปาวจรวิบาก ๕

เกิดจากภวังคจิตได้ทั้ง ๑๙ ดวง คือ อุเบกขาสันตีรณะ ๒ มหาวิบาก ๘ รูปาวจรวิบาก ๕ อรูปาวจรวิบาก ๔

๑๕. มีเวทนาได้ทั้ง ๕

มีเวทนาได้เพียง ๓ คือ โสมนัสเวทนา โทมนัสเวทนา อุเบกขาเวทนา เท่านั้น



จัดทำโดย มูลนิธิอภิธรรมมูลนิธิ
ศีล สมาธิ ปัญญา... หนทางสายเอก...