ปริจเฉทที่ ๔ วิถีสังคหวิภาค

หน้าที่ : 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25
26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50
51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75
76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 ค้นหาหัวข้อธรรม

วิถีจิตของบุคคล

          บุคคลทั้ง ๑๒ (ปุถุชน ๔, อริยบุคคล ๘)นั้น บุคคลใดมี วิถีจิต ได้เท่าใด ท่านได้แสดงไว้เป็นส่วนรวม ดังนี้

                    อเสกขบุคคล    มีวิถีจิต              ๔๔

                    เสกขบุคคล               มีวิถีจิต              ๕๖

                    บุคคลนอกนั้น   มีวิถีจิต              ๕๔

อธิบาย

          อเสกขบุคคล คือบุคคลที่ไม่ต้องศึกษาอีกแล้ว หมายถึงพระอรหันต์ มีวิถีจิต ๔๔ คือ          อเหตุกจิต            ๑๘

                    มหากิริยา            ๘

                    มหาวิบาก            ๘

                    มหัคคตกิริยา     ๙

                    อรหัตตผล                  ๑

          ที่มีวิถีจิต ๔๔ นี้ หมายถึง พระอรหันต์อยู่ในกามภูมิ และได้ฌานทั้งรูปฌาน และอรูปฌานด้วย

          เสกขบุคคล คือ บุคคลที่ยังต้องศึกษาต่อไปอีก หมายถึง พระโสดาบัน พระสกทาคามี และพระอนาคามี มีวิถีจิต ๕๖ คือ

                    อกุสลจิต            ๗   (เว้นทิฏฐิคตสัมปยุตต ๔  วิจิกิจฉา ๑)

                    อเหตุกจิต            ๑๗   (เว้นหสิตุปปาทะ)

                    มหากุสล             ๘

                    มหาวิบาก            ๘

                    มหัคคตกุสล                ๙

                    โลกุตตรจิต                 ๗   (เว้นอรหัตตผล)

          ที่มีวิถีจิต ๕๖ นี้กล่าวเป็นส่วนรวมทั้ง ๗ บุคคล เว้นแต่อรหัตตผลบุคคล บุคคลเดียวเท่านั้น

          บุคคลนอกนั้นคือ บุคคลที่นอกจากพระอริยะทั้ง ๘ หมายถึง บุคคลที่ยังเป็น ปุถุชนอยู่ และอยู่ในกามภูมิ มีวิถีจิต ๕๔ คือ

                    อกุสลจิต            ๑๒

                    อเหตุกจิต            ๑๗  (เว้นหสิตุปปาทะ)

                    มหากุสล             ๘

                    มหาวิบาก            ๘

                    มหัคคตกุสล                ๙

จัดทำโดย มูลนิธิอภิธรรมมูลนิธิ