ปริจเฉทที่ ๓ ปกิณณกสังคหวิภาค
หน้าที่
: 1 2
3 4 5 6 7
8 9 10 11 12
13 14 15 16 17
18 19 20 21 22
23 24 25
26 27 28 29 30 31 32
33 34 35 36 37 38 39
40 41 42 43 44 45 46
47 48 49 50
51 52 53 54 55 56 57
58 59 60 61 62 63 64
65 66 67 68 69 70 71
72 73 74 75
76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88
ค้นหาหัวข้อธรรม
๓.
บัญญัติอารมณ์
ในข้อ
๓ ก. ที่ว่า
รูปาวจรจิต ๑๕ ดวง
มีบัญญัติเป็นอารมณ์ นั้น คือ
รูปาวจรจิต
เป็นจิตที่เกิดจากการเพ่งกัมมัฏฐาน
๒๖ อย่าง อย่างใดอย่างหนึ่ง
เป็นอารมณ์
ตามวิธีการจนเกิดฌานจิต
กัมมัฏฐานทั้ง ๒๖
อย่างนั้นล้วนแต่เป็น
บัญญัติทั้งสิ้น จึงได้ชื่อว่า
รูปาวจรจิต ๑๕ ดวง
มีอารมณ์เป็นบัญญัติ
กัมมัฏฐาน
๒๖ อย่างนั้น ได้แก่ กสิณ ๑๐, อสุภะ
๑๐, กายคตาสติ
๑, อานาปาณสติ
๑ และ พรหมวิหาร ๔
ในข้อ
๓ ข.
ที่ว่า อากาสานัญจายตนจิต ๓ ดวง
มีกสิณุคฆาฏิมากาสบัญญัติ
เป็นอารมณ์นั้น คือ
กสิณุคฆาฏิมากาสบัญญัติ
หมายถึง ความว่างเปล่า
จากที่ได้เพิกกสิณแล้ว
ความว่างเปล่านี้แหละเป็นบัญญัติ
เมื่อหน่วงเอาความว่างเปล่าซึ่งเป็นบัญญัติเป็น
อารมณ์ จึงได้ชื่อว่า
อากาสานัญจายตนจิต ๓ ดวง
มีอารมณ์เป็นบัญญัติ
ในข้อ
๓ ค. ที่ว่าอากิญจัญญายตนจิต ๓
ดวง
มีนัตถิภาวบัญญัติเป็นอารมณ์
นั้น คือ
นัตถิภาวบัญญัติ
หมายถึง ความไม่มี
นิดหนึ่งก็ไม่มี
หน่อยหนึ่งก็ไม่มี อะไร ๆ ก็ไม่มี
เอาบัญญัติที่สมมติว่าไม่มีอะไร
นี่แหละเป็นอารมณ์
จึงได้ชื่อว่า อากิญจัญญา ยตนจิต
๓ ดวง มีอารมณ์เป็นบัญญัติ
ความในข้อ
๓ นี้ รวมจิตได้ ๒๑ ดวง
ล้วนแต่มีบัญญัติธรรมเป็น
อารมณ์ทั้งนั้น
จึงได้ชื่อว่าจิต ๒๑ ดวงนี้
ยึดหน่วงอารมณ์ที่เป็นบัญญัติ
จัดทำโดย มูลนิธิอภิธรรมมูลนิธิ
