๓. จิตที่ไม่ต้องอาศัยวัตถุ แต่ต้องอาศัยทวาร มี ๔๒ ดวง

                       อกุสล                   ๑๐  (เว้นโทสจิต ๒)

                       มหากุสล                ๘

                       มหากิริยา                ๘

                       อรูปาวจรกุสล          ๔

                       อรูปาวจรกิริยา          ๔

                       โลกุตตรจิต              ๗  (เว้นโสดาปัตติมัคคจิต ๑)

                       มโนทวาราวัชชนจิต     ๑

     เมื่อจิตเหล่านี้เกิดกับอรูปพรหมในอรูปภูมิแล้ว ไม่ต้องอาศัยวัตถุก็เกิดได้ แต่ ต้องอาศัยทวาร คือ มโนทวาร จึงจะเกิดได้ ซึ่งในอรูปภูมิมีมโนทวารแต่อย่างเดียว ส่วนวัตถุนั้นไม่มีเลย

     พึงสังเกตว่า จิต ๔๒ ดวงนี้ เป็นจิตกลุ่มเดียวกัน จิต ๔๒ ดวงที่เรียกว่า จิตที่อาศัยวัตถุเกิดไม่แน่นอน ดังที่กล่าวแล้วข้างต้น (หน้า ๔๗)

จัดทำโดย มูลนิธิอภิธรรมมูลนิธิ