ปริจเฉทที่ ๖ รูปสังคหวิภาค

หน้าที่ : 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25
26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50
51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74
75
76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 ค้นหาหัวข้อธรรม

ละความชั่วทั้งปวง ทำแต่ความดี ทำจิตใจให้ใสบริสุทธิ์...

๘. ชิวหาปสาทรูป

       ชิวหาปสาทรูป หมายถึง ประสาทลิ้น ที่ตั้งอยู่ท่ามกลางลิ้นอันมีสัณฐาน เหมือนปลายกลีบดอกบัว เรียงรายซ้อนกันเป็นชั้น ๆ เป็นรูปธรรมที่มีความสามารถ ในการรับรสารมณ์ เป็นวัตถุอันเป็นที่ตั้งแห่งชิวหาวิญญาณ และเป็นทวารอันเป็น ทางให้เกิดชิวหาทวารวิถีจิต

       ชิวหาปสาท คือ  ประสาทลิ้นของมนุษย์และสัตว์ทั้งหลาย   แบ่งออกเป็น ๒ ส่วน คือ

๑.   สสมฺภารชิวหา ได้แก่ ลิ้น  ซึ่งประกอบด้วยสสัมภารธาตุต่าง ๆ อัน  เป็นที่เกิดของชิวหาปสาท คือ ลิ้นทั้งหมดที่เราเห็นนั่นเอง

๒.  ปสาทชิวหา ได้แก่ ชิวหาปสาท ซึ่งมีสัณฐานคล้ายกลีบดอกบัว ตั้งอยู่ โดยรอบบริเวณปลายลิ้น

       สำหรับชิวหาปสาทในที่นี้ มุ่งหมายเอาชิวหาปสาทที่เป็นสภาพของรูปปรมัตถ ที่เรียกว่าชิวหาปสาท ก็คือ ธรรมชาติที่เป็นรูปชนิดหนึ่งซึ่งเกิดจากกรรม มีความใส บริสุทธิ์ เป็นเครื่องรับรสต่าง ๆ ตั้งอยู่โดยรอบบริเวณลิ้น มีสัณฐานคล้ายกลีบบัว มีหน้าที่ให้สำเร็จกิจ ๒ อย่าง คือ

       ก. เป็นที่อาศัยเกิดของชิวหาวิญญาณจิต

       ข. เป็นทวาร คือทางแห่งการรับรู้อารมณ์ของชิวหาทวารจิตในปัญจทวารวิถี

       ชิวหาปสาทรูป มีลักขณาทิจตุกะ ดังนี้

       รสาภิฆาตารหภูตปฺปสาท ลกฺขณํ   มีความใสของมหาภูตรูปที่กระทบ                                                 รสารมณ์ เป็นลักษณะ

       รเสสุ อาวิญฺฉน รสํ                 มีการแสวงหารสารมณ์ เป็นกิจ

       ชิวหาวิญฺญาณสฺส อาธารภาว ปจฺจุปฏฺฐานํ  มีการทรงอยู่ของชิวหาวิญญาณ                                                           เป็นผล

       สายิตุกามตานิทานกมฺมชภูต ปทฏฺฐานํ    มีมหาภูตรูปอันเกิดจากกรรม                                                              (รสตัณหา) เป็นเหตุใกล้

       ชิวหาเป็นรูปที่มีสภาพคล้ายกับเรียกรส ซึ่งเป็นเหตุให้อายุยืน รูปนั้นชื่อว่า   ชิวหา ทั้งนี้เพราะธรรมชาติของชิวหาปสาทนี้ ย่อมน้อมอยู่ในรสต่าง ๆ ซึ่งเป็นที่ พอใจของชิวหาวิญญาณให้มาสู่ตน รวมความแล้วก็คือ ชิวหาปสาทเป็นรูปที่เกิด จากกรรม มีความใสบริสุทธิ์เป็นเครื่องรับรสต่าง ๆ นั่นเอง

?????? ?????????? ???????????????????? ???...
จัดทำโดย มูลนิธิอภิธรรมมูลนิธิ
ศีล สมาธิ ปัญญา... หนทางสายเอก...