ปริจเฉทที่ ๖ รูปสังคหวิภาค

หน้าที่ : 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25
26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50
51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75
76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 ค้นหาหัวข้อธรรม

คู่ที่ ๓ ทวารรูป กับ อทวารรูป

       ทวารรูป แปลว่า รูปที่เป็นประตูหรือเป็นทางให้เกิดการรู้อารมณ์ของจิต เป็น ทางให้เกิดกายกรรม และวจีกรรม องค์ธรรมได้แก่ ปสาทรูป ๕ วิญญัตติรูป ๒

       ปสาทรูป ๕ เป็นประตู หรือเป็นทางรู้อารมณ์ของปัญจทวารวิถี คือจิตเห็น ได้ยิน ได้กลิ่น รู้รส รู้สัมผัส และกระบวนการของจิต ที่เกี่ยวข้องกับการเห็น เป็นต้น อาศัยปสาทรูปทั้ง ๕ นี้ เป็นทางรู้อารมณ์ จึงเรียกว่า ปัญจทวารวิถี

       วิญญัตติรูป ๒ คือกายวิญญัตติ ได้แก่การเคลื่อนไหวทางกาย และวจีวิญญัตติ ได้แก่ การเคลื่อนไหวทางวจี คือ พูดนั้นเป็นประตู หรือเป็นทางให้เกิด กุสลกรรม อกุสลกรรม

       ส่วนรูปที่เหลือ ๒๑ รูปนั้น ไม่เป็นประตู หรือทางให้เกิดการรู้อารมณ์ของจิต และไม่เป็นประตู หรือทางให้เกิดกุสล อกุสล จึงมีชื่อเรียกว่า อทวารรูป

จัดทำโดย มูลนิธิอภิธรรมมูลนิธิ