ปริจเฉทที่ ๖ รูปสังคหวิภาค

หน้าที่ : 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25
26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50
51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75
76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 ค้นหาหัวข้อธรรม

คู่ที่ ๔ อินทรียรูป กับ อนินทรียรูป

       อินทรียรูป แปลว่า รูปที่ครองความเป็นใหญ่ ในหน้าที่ของตน คือไม่มีรูปใด จะมาเป็นใหญ่แทนได้ จึงเรียกรูปนั้นว่าเป็นอินทรียรูป องค์ธรรมได้แก่ ปสาทรูป ๕ ภาวรูป ๒ ชีวิตรูป ๑ รวม ๘ รูป

       ปสาทรูป ๕ ได้แก่ จักขุปสาทก็เป็นใหญ่ในการรับรูปารมณ์ โสตปสาทเป็น ใหญ่ในการรับสัททารมณ์ ต่างคนต่างเป็นใหญ่ และเป็นใหญ่แทนกันไม่ได้ เช่น จักขุปสาทจะมาเป็นใหญ่ ทำหน้าที่ได้ยินแทนโสตปสาทนั้นไม่ได้ ฆานปสาท ชิวหา ปสาท และกายปสาท ก็เช่นเดียวกัน

       ภาวรูป ๒ คือ อิตถีภาวรูป ก็ครองความเป็นใหญ่ในการแสดงออกเป็นเพศ หญิง ปุริสภาวรูป ก็ครองความเป็นใหญ่ในการแสดงออกเป็นเพศชาย

       ชีวิตรูป ก็ครองความเป็นใหญ่ในการรักษากลุ่มรูปที่เกิดจากกรรม ไม่มีรูปอื่น ทำหน้าที่นี้ได้

       ส่วนรูปที่เหลือ ๒๐ รูป ไม่ได้ทำหน้าที่เป็นใหญ่ ไม่ได้ทำหน้าที่ครองความ เป็นใหญ่ ในหน้าที่ของตน จึงเรียกว่า อนินทรียรูป

จัดทำโดย มูลนิธิอภิธรรมมูลนิธิ