ปริจเฉทที่ ๖ รูปสังคหวิภาค

หน้าที่ : 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25
26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50
51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75
76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 ค้นหาหัวข้อธรรม

อาหารชกลาป ๒

      อาหารชกลาป คือ กลุ่มรูปที่เกิดจากอาหาร มีอาหารเป็นสมุฏฐาน และ อาหารชกลาปนี้เกิดเฉพาะในสิ่งที่มีชีวิตเท่านั้น ทั้งนี้เพราะอาหารชกลาปจะเกิดได้ นั้น ต้องอาศัยกัมมชโอชาที่อยู่ภายในกายสัตว์ช่วยอุดหนุนส่งเสริม เมื่อสัตว์นั้น กลืนกินอาหารเข้าไป จึงเกิดอาหารชกลาปขึ้นอีกที่หนึ่ง และ อาหารชกลาปนี้มี    ๒ ชนิด คือ

๑. สุทธัฏฐกกลาป มี อวินิพโภครูป ๘                        รวม ๘ รูป

๒. ลหุตาทิเอกาทสกกลาป มี อวินิพโภครูป ๘ วิการรูป ๓    รวม ๑๑ รูป

ความหมายของอาหารชกลาป

      ๑. สุทธัฏฐกกลาป เกิดเมื่ออาหารต่าง ๆ ที่กลืนกินเข้าไปแล้วไม่ทำให้ ร่างกาย รู้สึกสดชื่น ไม่กระปรี้กระเปร่า แต่กลับทำให้ไม่สบาย วิงเวียน คลื่นเหียน แน่น เป็นลม ไม่ว่าจะเป็นอาหาร หรือยาก็ตาม เมื่อกลืนลงไปแล้วไม่ทำให้ร่างกาย รู้สึกกระปรี้กระเปร่าเกิดขึ้น ทั้งนี้เพราะอาหารชกลาปที่เกิดจากอาหารนั้น ๆ ยังไม่ ประกอบด้วยวิการรูปทั้ง ๓ นั่นเอง

       ๒. ลหุตาทิเอกาทสกกลาป เกิดเมื่ออาหารต่าง ๆ หรือยาต่าง ๆ เมื่อกิน ลงไปแล้วทำให้ร่างกายรู้สึกมีอาการสดชื่น สบาย มีเรี่ยวแรง กระปรี้กระเปร่า ทั้งนี้ เพราะอาหารหรือยาเหล่านี้ ประกอบด้วย วิการรูปทั้ง ๓ นั่นเอง

       ข้อควรทราบ อาหารชกลาปทั้ง ๒ นี้เกิดภายนอกกายสัตว์ไม่ได้เพราะ อาหารชกลาป จะเกิดได้นั้น ต้องอาศัยกัมมชโอชาที่อยู่ในร่างกายสัตว์เป็นผู้อุปการะ แก่โอชาที่อยู่ในอาหารต่าง ๆ นั้นอีกทีหนึ่ง ฉะนั้นรูปกลาปที่อยู่ในอาหารต่าง ๆ ที่ ยังไม่ได้กลืนกินเข้าไปนั้นไม่ใช่อาหารชกลาป แต่เป็น อุตุชกลาป

      ต้นไม้ที่เจริญเติบโตออกดอกออกผลได้นั้น ก็อาศัยดิน น้ำ และปุ๋ย และดิน น้ำ ปุ๋ย เหล่านี้ ไม่ใช่อาหารชกลาป แต่เป็นอุตุชกลาป

       การที่เราเข้าใจกันว่า ต้นไม้กินอาหารนั้น เป็นสิ่งที่ยังไม่ถูกต้องด้วยสภาว ธรรม แต่ถ้าจะเรียกตามโวหารของชาวโลกก็ได้อยู่ ทั้งนี้เพราะ ดิน น้ำ หรือปุ๋ย ที่ รดให้ต้นไม้นั้นย่อมซึมเข้าไปในลำต้นโดยผ่านทางรากแก้ว และรากฝอยของต้นไม้ ที่เป็นไปตามธรรมชาติเท่านั้น ถ้าจะเรียกต้นไม้กินอาหาร ก็เรียกได้ตามโวหารของ ชาวโลกเท่านั้น ไม่ใช่เป็นไปตามสภาวะของปรมัตถ

       อนึ่งปริจเฉทรูป หรือ อากาศธาตุ ไม่นับเป็นรูปกลาป ก็เพราะว่า ปริจเฉทรูป เป็นเพียงแสดงขอบเขตของรูปกลาปแต่ละกลาปให้ปรากฏเท่านั้น ไม่ใช่องค์ธรรม ของปรมัตถแท้ ส่วนลักขณรูป ๔ ที่ไม่นับเป็นรูปกลาปก็เพราะ ลักขณรูป ๔ เป็น เพียงแสดงการเกิด การแก่ และการดับของรูปกลาป แต่ละกลาปให้ปรากฏเท่านั้น ไม่มีสภาวะของตนเองโดยเฉพาะ จึงไม่นับเข้าเป็นองค์ของกลาป

จัดทำโดย มูลนิธิอภิธรรมมูลนิธิ