ปริจเฉทที่ ๗ สมุจจยสังคหวิภาค
หน้าที่
: 1 2
3 4 5 6 7
8 9 10 11 12
13 14 15 16 17
18 19 20 21 22
23 24 25
26 27 28 29 30 31 32
33 34 35 36 37 38 39
40 41 42 43 44 45 46
47 48 49 50
51 52 53 54 55 56 57
58 59 60 61 62 63 64
65 66 67 68 69 70 71
72 73 74 75
76 77 78 79 80 81 82 83 ค้นหาหัวข้อธรรม
วิปัลลาสธรรม
วิปัลลาสธรรม
คือ
สิ่งที่ทำให้เห็นวิปลาสคลาดเคลื่อนไปจากสภาพแห่งความ
เป็นจริงนั้น มี ๔ ประการ คือ
สุภสัญญา สุขสัญญา นิจจสัญญา และ
อัตตสัญญา
ธรรม
๔ ประการนี้
ยังแยกความวิปลาสออกได้เป็น ๓
สาขา คือ
ทิฏฐิ
วิปัลลาส วิปลาสไปเพราะเห็นผิด
จิตต
วิปัลลาส วิปลาสไปเพราะเข้าใจผิด
สัญญา
วิปัลลาส วิปลาสไปเพราะจำผิด
จึงรวมเป็น
วิปัลลาสธรรม ๑๒ ประการ
ดังต่อไปนี้
วิปัลลาสธรรม |
ทิฏฐิวิปัลลาส
(เห็นผิด) |
จิตตวิปัลลาส
(เข้าใจผิด) |
สัญญาวิปัลลาส
(จำผิด) |
สุภสัญญา |
ว่าสวยว่างาม |
ว่าสวยว่างาม |
ว่าสวยว่างาม |
สุขสัญญา |
ว่าสุขว่าสบาย |
ว่าสุขว่าสบาย |
ว่าสุขว่าสบาย |
นิจจสัญญา |
ว่าเที่ยง |
ว่าเที่ยง |
ว่าเที่ยง |
อัตตสัญญา |
ว่าเป็นตัวเป็นตน |
ว่าเป็นตัวเป็นตน |
ว่าเป็นตัวเป็นตน |
อนึ่ง
คำว่า อัตตา
นี้มีความหมายเป็นหลายนัย
แล้วแต่ว่าความที่กล่าวนั้น
มุ่งหมายว่ากระไร หมายว่าเป็น
ตัวตนก็ได้
หมายถึงอย่างอื่นก็มี
ดังจะยกมาพอเป็น ตัวอย่างสัก ๒-๓
ประโยค เช่น
อตฺตทีปา
ภิกฺขเว วิหรถ ฯ
ภิกษุทั้งหลายพวกเธอจงเป็นผู้มีตนเป็นที่พึ่งอยู่
คำว่า ตน
ในที่นี้หมายถึง กุสลธรรม
อตฺตานํ
ทมยนฺติ ปณฺฑิตา ฯ
บัณฑิตทั้งหลายย่อมฝึกฝนตน
คำว่า ตน
ในที่นี้หมายถึง
จิตใจ
นตฺถิ
อตฺตสมํ เปมํ ฯ
ความรักเสมอด้วยตนนั้นไม่มี
คำว่า
ตน
ในที่นี้ หมายถึง กาย คือ
ที่ประชุมแห่ง รูปนาม
อยํ
อตฺตา นิจฺโจ ธุโว สสฺสโต
อวิปริณามธมฺโม ฯ
ตนนี้เป็นของเที่ยง แข็งแรง
ตั้งอยู่ มั่นคง ไม่มีการแตกดับ
คำว่า ตน
ในที่นี้หมายถึง ปรมอัตตะ
คือ อัตตา
โดยตรงทีเดียว
จัดทำโดย มูลนิธิอภิธรรมมูลนิธิ