มาร ๕ จำพวก

มาร มีความหมายว่า เป็นผู้ทำให้ตาย มี ๕ จำพวก คือ

(๑) ขันธมาร ขันธ์นั้นเป็นทุกข์ ทุกข์ทำให้ตายจากความสุข ตายจากความ สำราญ

(๒) กิเลสมาร กิเลสนั้นเป็นเครื่องเศร้าหมองและเร่าร้อน ความเศร้าหมอง ทำให้ตายจากความผ่องใส ความเร่าร้อนทำให้ตายจากความสงบระงับ ตายจากความ ร่มเย็นเป็นสุข

(๓) อภิสังขารมาร สภาพผู้ตกแต่งยิ่ง คือ เกินพอดี ตกแต่งเกินไปก็ทำให้ ตายจากอมตธรรม

(๔) มัจจุมาร ตายในขณะที่จะกระทำ หรือกำลังกระทำความดี ถ้ากระทำ ความดีเสร็จแล้วจึงตายเช่นนี้ ไม่นับ

(๕) เทวบุตตมาร เทวดาที่มีความริษยา กีดขวาง เหนี่ยวรั้ง ให้คงอยู่ใน โลกีย ทำให้ตายจากโลกุตตร

๒. สมุทยอริยสัจจ ตามนัยแห่งพระอภิธรรมแสดงว่า ได้แก่ โลภเจตสิก ดวงเดียวเท่านั้น

ส่วนตามนัยแห่งพระสูตรแสดงว่า สมุทยอริยสัจจ ได้แก่ อวิชชา และตัณหา อันเป็นการแสดงตามนัยแห่ง ปฏิจจสมุปปาท อวิชชา คือ โมหะเป็นมูลเหตุแห่ง อดีต ตัณหา คือโลภะเป็นมูลในปัจจุบัน

๓. นิโรธอริยสัจจ ได้แก่ นิพพาน

๔. มัคคอริยสัจจ ได้แก่ อัฏฐังคิกมัคค คือ มัคคมีองค์ ๘ (มี สัมมาทิฏฐิ สัมมาสังกัปปะ สัมมาวาจา สัมมากัมมันตะ สัมมาอาชีวะ สัมมาวายามะ สัมมาสติ สัมมาสมาธิ) ที่ประกอบกับมัคคจิต ๔ เท่านั้น

จัดทำโดย มูลนิธิอภิธรรมมูลนิธิ