ปริจเฉทที่ ๙ กัมมัฏฐานสังคหวิภาค

หน้าที่ : 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25
26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50
51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75
76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100
101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117
118 119 120 121 122 123 124 125 126 ค้นหาหัวข้อธรรม

หมวดที่ ๑ กสิณ ๑๐

กสิณ คือกัมมัฏฐานที่ว่าด้วย ทั้งปวง หมายความว่า เช่น เพ่งปฐวีกสิณ ก็เหมือนกับว่าเพ่งดินทั้งปวง หรือว่าดินทั้งปวงก็เหมือนกับดินที่ดวงกสิณนี้เอง

อีกนัยหนึ่ง หมายว่า ทั่วไป ทั้งหมด คือการเพ่งดวงกสิณ จะต้องเพ่งให้ทั่วทั้งดวงกสิณ เพ่งให้ตลอดทั่วถึงหมดทั้งดวงกสิณ เพ่งให้ทั่วถึงทุกกระเบียดนิ้ว

กสิณมี ๑๐ อย่าง แม้จะเพ่งอย่างใดอย่างหนึ่งอย่างแน่แน่ว ก็จะทำให้จิตไม่ดิ้นรน ไม่กระสับกระส่าย ทำให้กิเลสเครื่องเศร้าหมองเร่าร้อนต่าง ๆ สงบระงับ สามารถทำให้เกิดฌานจิตตั้งแต่ปฐมฌาน ขึ้นไปตามลำดับจนถึงปัญจมฌานได้ กสิณ ๑๐ คือ

๑. ปฐวีกสิณ       คือเพ่ง ดิน

๒. อาโปกสิณ                 คือเพ่ง น้ำ                กสิณทั้ง ๔ นี้ เนื่องด้วยมหาภูตรูปทั้ง ๔

๓. เตโชกสิณ                 คือเพ่ง ไฟ                จึงรวมเรียกว่า ภูตกสิณ

๔. วาโยกสิณ      คือเพ่ง ลม

๕. นีลกสิณ                   คือเพ่ง สีเขียว

๖. ปีตกสิณ                   คือเพ่ง สีเหลือง                กสิณทั้ง ๔ นี้เนื่องมาจากสี จึงรวม

๗. โลหิตกสิณ                คือเพ่ง สีแดง                  เรียกว่า วัณณกสิณ

๘. โอทาตกสิณ     คือเพ่ง สีขาว

๙. อากาสกสิณ     คือเพ่ง ที่ว่างเปล่า

๑๐. อาโลกกสิณ      คือเพ่ง แสงสว่าง

จัดทำโดย มูลนิธิอภิธรรมมูลนิธิ